Kijktafels in het donker

• Kijktafels
• Herfst

Ellie maakte inspirerende voorbeelden voor een kijktafel waarin donker op verschillende manieren de hoofdrol speelt. Want bij korte dagen horen lange avonden en nachten. Maak er eentje na of geef er je eigen draai aan met spullen die je zelf in huis hebt!

Ellie maakte inspirerende voorbeelden voor een kijktafel waarin donker op verschillende manieren de hoofdrol speelt. Want bij korte dagen horen lange avonden en nachten. Maak er eentje na of geef er je eigen draai aan met spullen die je zelf in huis hebt!

Een kijktafel bestaat altijd uit vier elementen:

- een ondergrond die past bij de tijd van het jaar
- iets uit de natuur
- een lichtje (op een tekst-onderzetter)
- een symbool (die kan een afbeelding zijn of een voorwerp)

Met deze vier elementen maakte Ellie deze voorbeelden die ons thema 'korte dagen' verbeelden. Kies een kijktafel uit die jou aanspreekt. Maak hem na of geef je er eigen draai aan, met de spullen die jij tot je beschikking hebt.

De dag en de nacht: allebei door God tot leven geroepen.

We beginnen met een bijbelse kijktafel. Want het licht en het donker, de dag en de nacht zijn door God zo gewild. Het licht dat bij de dag hoort is de zon, en 's nachts regeert de maan.
Er is een tijd van activiteit en wakker zijn en een tijd van rusten en slapen: allebei heeft een mens ze nodig om zich gezond en goed te voelen.

Zo wisselen avond en morgen zich af in ons leven. We kunnen erop vertrouwen dat het altijd weer licht wordt en dat 's avonds het donker ons beschut.

In het donker kun je soms beter begrijpen dat God voor zijn kinderen zorgt, ze behoedt en over hen waakt. Want God slaapt nooit! Het is niet voor niks dat bijvoorbeeld monniken ook 's nachts bidden. Soms lijkt het wel of we God beter kunnen verstaan als het buiten donker en rustig is. Als er geen afleiding is kunnen we de stem in ons binnenste beter beluisteren. Dus als je 's nachts eens wakker bent, geniet dan ook van die momenten. Wie weet heb je zijn stem jou horen roepen...

Op een grijze placemat, staat de kinderbijbel 'Schitterende bijbelverhalen' open op de plaat uit het  scheppingsverhaal van het licht en donker. Een donkerblauw kaarsje staat erbij en het natuurelement bestaat uit een 'boompje' gemaakt van katjes. 

Als iedereen slaapt

De ondergrond is een grijs/zwart/wit/blauwe wollige placemat. Mooie donkere kleuren. 

Enkele katjes vormen een boompje. Ze staan in een bloemensteker die wordt verborgen door zilver gespoten kiezels, zo lijkt het of er een ijslaagje is op afgezet, wanneer de herfst koude nachten heeft.

Katjes: witte wollige balletjes, met de associatie van sneeuw maar ook voorboden van de  vroege lente! In januari/februari kom je ze buiten al tegen.

Ervoor staat een blauw stompkaarsje, het past qua kleur mooi op deze kijktafel en benadrukt het donkere van de nacht. En als je het lichtje aansteekt, komt de kijktafel tot leven.

Op deze placemat staat het boek 'Als iedereen slaapt' open op de pagina waarop Hanna midden in de nacht is wakker geworden en naar buiten kijkt. 

Een bos met scherpe contouren

Een ronde zwarte placemat met lichtgekleurd hart vormt de ondergrond van deze kijktafel. (Placemat recent gezien bij Loods 5 in Amersfoort) Erop staat het boompje gemaakt van katjes en enkele zwarte sparrenboompjes. Ik vond deze bij de Hema - als menukaartjes-  maar je kunt ze heel makkelijk namaken door de eenvoudige vorm na te knippen uit zwart papier.

In een eenvoudig glazen houdertje brandt het lichtje. Deze kijktafel laat zien dat het donker erg mooi is. Je ziet de  contouren van bomen en huizen prachtig afsteken tegen de hemel die bezaaid is met sterren. Soms zie je juist in het donker het scherpst...

Beschutting in het donker I

Als het koud wordt verstoppen veel dieren zich in hun holletjes. Daar is het donker, maar ook warm en behaaglijk. Er zijn zelfs dieren die de hele winter slapen... Ook mensen vinden het fijn om als de dagen korter worden lekker binnen te zitten. De gordijnen dicht, met een dekentje op de bank of lekker weggekropen onder een warm dekbed. 

Op een grijze placemat staat het boek 'De kersenboom staat weer in bloei' open op de plaat waar je ziet hoe de dieren diep onder de grond tussen de wortels van de boom beschutting hebben gezocht in hun holletjes: de vos en de das.

Op de voorgrond zie je een dier dat zijn winterslaap doet: een 'echt' egeltje. Verscholen tussen takjes slaapt hij tot het lente wordt.

Op de kijktafel brandt het lichtje op de tekst-onderzetter 'bewaar in uw hand'. 

Beschutting in het donker II

Heb je dit boek niet? Zoek tussen de kinderboeken of je ergens een boek/plaat hebt die erop lijkt. Of maak zelf een collega met platen van dieren in hun holletjes met behulp van afbeeldingen te vinden op internet.

Ik heb zelf een boek 'In bos en woud', daar staat ook een mooie uitklapplaat in van een donker bos met dieren in hun holen.

Ik gebruikte verder dezelfde elementen als in 'beschutting in het donker I'.  Het is mooi om te zien hoe de dieren zich veilig voelen en rustig slapen en zich als het ware 'gedragen' voelen door de nacht.

Dat allemaal vanuit de beschutting van het donker...

De stilte van de nacht

Zeker voor mensen die altijd 'druk, druk, druk' zijn, kan de nacht een weldaad zijn. Een leuk humoristisch boekje over hoe een ervaring van jezelf stil zetten - stil zijn - je kan veranderen, is het boekje 'Tijd voor jou'. Waarbij het 'jou' ook met een hoofdletter geschreven zou kunnen worden: Tijd voor Jou'.

In de christelijke spiritualiteit staat de nacht soms voor een moment van beproeving, denk bijvoorbeeld aan de 'donkere nacht' van Johannes van het Kruis, maar in de nacht ontstaan vaak ook nieuwe inzichten en vergezichten. Abraham ontdekt onder een sterrenhemel zijn roeping. In de eerste Paasnacht, de nacht van de uittocht, wordt het volk van Israël bevrijdt uit het land van slavernij. Samuël, de eerste profeet, wordt geroepen in de nacht, terwijl de godslamp nog maar aarzelend brandt.

Onder een donkere sterrenhemel, kijkend naar het prachtige firmament, is menig mens al tot rust en inkeer gekomen.

Deze kijktafel is gemaakt op een rechthoekige zinken schaal gevuld met 'nep'sneeuw. (Past daarom misschien beter bij de winter dan in de herfst; de sneeuwondergrond kun je ook vervangen door bladeren.) Het boekje 'Tijd voor jou' staat open op de pagina waarop Pinguïn boven op een berg stil staat en naar de sterren kijkt. Daarna krijgen alle dagelijkse, gewone dingen een nieuwe kleur en verandert het 'druk, druk, druk' in aandachtiger leven.

Sterren verlichten de donkere nacht

Op de laatste kijktafel suggereert een grote houten ster dat het nacht is.

De ster staat op de zwarte, ronde placemat. Voor de ster staan de zwarte sparrenboompjes en ook het boompje gemaakt van wilgenkatjes staat weer te pronken.

Het lichtje brandt op de tekst-onderzetter 'bewaar in uw hand'. (Deze onderzetter zit in de kaft van het Kijktafelboek* en ook in het rode koffertje 'Beginnen maar!', mocht je die in huis hebben.)

Als het lichtje brandt kunnen we bidden: 'Goede God, bewaar in uw hand, alle mensen die verdriet hebben, die op de vlucht zijn, die ziek zijn, die.... Soms denken we dat de nacht nooit eindigt. Lieve God, behoed ons en beschut ons als het donker wordt in of om ons heen. Help ons te vertrouwen op uw aanwezigheid. U waakt over ons, juist ook in de nacht. Dank u wel. Amen.'

Nele Beutels attendeerde ons erop dat de tekeningenhouder uit het groene koffertje 'Ga je mee? ook heel geschikt is om een kijktafel over het donker te maken.

Ze schrijft: ' Aangezien de dagen hier in Schotland in de winter erg kort zijn (tijdens de kortste dagen 9u licht, 15u weer donker), was dit thema ook heel gepast voor ons.

Het kind in het hoekje kijkt vol ontzag naar de donkere hemel, waar de maan schijnt. En de takken

Ellie Keller