Vertellen

Hier vind je nieuwe versjes en verhalen, en advies over kinderboeken
en bijbelverhalen bij het thema.

Bijbelverhalen over verder met / zonder

In de Bijbel zocht Wies naar verhalen die vertellen hoe je verder kunt leven zonder je geliefde gestorvene, maar op een bepaalde manier juist ook met hem of haar. 

Elia en zijn leerling Elisa 

Als we zoeken naar woorden en beelden voor iemand die overleden is en van wie we toch nog ervaren dat hij of zij er is, dan vinden we veel meer aanknopingspunten in het Nieuwe Testament dan in het Oude. Voor het volk Israël was de dood een tamelijk definitief afscheid. Voortleven deed je vooral in je kinderen en kleinkinderen. Daarom was het ook heel erg wanneer je kinderloos stierf. Jouw naam kon slechts voortleven in je nageslacht. Toch lezen we een enkele keer andere geluiden, die dan gepaard gaan met een ‘vreemde’ manier van sterven.

De profeet Elia bijvoorbeeld. Deze strijder tegen vreemde godsdiensten krijgt op zekere dag de opdracht van God om zijn opvolger in te werken. Hij haalt Elisa vanachter zijn ossen vandaan en leert hem om een profeet te zijn. Maar Elisa heeft het gevoel dat hem nog wat ontbreekt. “Ik wil zo graag een heilig man worden, net als u,” zegt hij tegen zijn leermeester. “Dat is moeilijk”, antwoordt Elia, “je zult moeten wachten tot de dag waarop ik word weggenomen.” 

Dan breekt de dag aan waarop Elia wordt weggenomen. Een wervelwind tilt Elia op, een vurige wagen in. Terwijl Elia omhoog rijdt in deze wagen laat hij zijn profetenmantel vallen op de grond. Vanaf die dag is Elisa net zo heilig en zo machtig als zijn voorganger was.
 

Op dit raadselachtige verhaal kan je lang kauwen. Is Elia nu doodgegaan of vertrokken? Waarheen dan? Wat betekent die vurige wagen? En hoe kan het dat Elisa pas zo heilig werd als zijn voorganger toen hij de mantel ging dragen? De vragen kunnen je helpen na te denken over levenslessen en inspiratie, over iemand missen en toch zijn aanwezigheid ervaren, over jouw opdracht in het voetspoor van een ander, over roeping en afscheid. 

Lees het in de kinderbijbel van Tom Wright: Mijn Bijbelverhalen, geïllustreerd door Helena Perez Garcia.
 

Hemelse Vader, 

Mijn juffrouw/ meester/ trainer is gestorven.

Ik zat wel niet meer bij haar in de groep, 

maar het maakt me toch verdrietig.

Van haar/hem heb ik leren lezen (tekenen, dansen, voetballen…) 

en dat maakt mijn leven zoveel mooier. 

Dank u wel, voor wat ik van haar/hem heb geleerd.

Dat kan ik nooit meer kwijt raken. 

Wilt u bij iedereen zijn 

die heel verdrietig is nu.
Amen 

Jezus leeft
Na de dood van Jezus blijkt het verhaal niet afgelopen. Op allerlei manieren verschijnt Jezus aan zijn leerlingen. Als je deze verhalen naast elkaar legt, kom je veel ongerijmdheden tegen. Jezus verschijnt en verdwijnt steeds onverwacht. Hij komt dwars door deuren heen als een geest, maar kan ook eten, wat geesten niet kunnen. Zijn leerlingen herkennen Hem meestal niet direct. Pas als Hij iets zegt, als Hij het brood breekt, een naam noemt gaan de ogen open. Het is verklaarbaar dat het allemaal zo vreemd gaat. Iemand die gestorven is aan het kruis en die toch blijkt te leven is iets wat niet past in de manier waarop wij gewoonlijk de wereld waarnemen. 

Het lege graf
Iedere evangelist vertelt het verhaal over het lege graf weer net iets anders. Ook dat hoort bij bovenstaande patroon. Over welke gebeurtenissen er verteld wordt hangt dus mede af van welk evangelie een kinderbijbel uitgaat. Daarom vermelden kinderbijbels dat soms. De Bijbel voor kinderen van Marianne Busser en Ron Schröder gaat uit van het evangelie van Johannes.

Daar vinden we een huilende Maria Magdalena bij een leeg graf. Maria denkt dat ze Jezus hebben weggehaald. Rondkijkend ziet ze iemand, van wie ze denkt dat hij de tuinman is. Ze spreekt hem aan en informeert of hij meer weet van de verdwijning van het lichaam van Jezus uit het graf. De tuinman geeft geen antwoord, maar  noemt haar naam: Maria. En dan herkent ze Jezus in de tuinman. Maria zou graag hebben dat alles daarmee ook weer als vroeger was. Maar dat kan niet. Jezus leeft, maar niet meer zoals eerst. 

Marianne Busser en Ron Schröder, Bijbel voor kinderen met illustraties van Alex de Wolf. 

Goede God, 
als ik bij oma kom voel ik opa nog, 
het is net of hij er nog is.
Maar als ik dan de tuin inloop, 
zie ik dat zijn klompen er niet meer staan.
En uit de schuur is zijn fiets verdwenen. 
In gedachten vertel ik opa dan
over school en over mijn nieuwste kunstjes op de fiets. 
Dan hoor ik hem zeggen:
Maar geen gekke dingen doen waar auto’s rijden, jongen.
En ik neem me voor om voorzichtig te zijn. 
Zo past hij toch nog een beetje op me.
Dat vind ik heel fijn. 
Amen

Thomas
Geheel anders vergaat het Thomas. Thomas heeft allang van zijn vrienden vernomen dat Jezus leeft. Maar hij kan het niet geloven. Jezus is aan het kruis gestorven, Thomas heeft de spijkers zelf gezien, de hamerslagen zelf gehoord. Nu wil hij ook zelf zien dat Jezus, diezelfde Jezus die gekruisigd is, toch leeft. En Jezus verschijnt aan hem, met de wonden in zijn handen en zijn zijde. Thomas mag het zelf komen voelen. 

Thomas heeft een punt. Alleen als Jezus zijn wonden draagt is Hij Jezus zelf. Na het lijden ben je veranderd, het lijden doet iets met je.

Het verhaal van Thomas staat in de Prentenbijbel.

Marijke ten Cate, illustraties en Sylvia Vanden Heede, Prentenbijbel. 

Waar is dat goed voor, God, 
dat mensen zoveel pijn hebben
voor ze dood gaan? 
Waarom dat lange ziekzijn, 
die misselijkheid, vermagering, 
dat geheugenverlies, 
zo heftig
dat de dood een verlossing wordt. 
Ik word daar boos van
voel me zo machteloos. 
Help!

Emmaüsgangers

Weer andere vrienden van Jezus constateren na de dood aan het kruis dat het optreden van Jezus over en uit is. Ze gaan terug naar huis. Terug naar hun oude leventje in Emmaüs. Onderweg praten ze over alles wat er gebeurd is. Dan krijgen ze gezelschap van een man die goed luistert en hen ook antwoorden kan geven op vragen die bij hen leven. Thuis aangekomen nodigen ze hem uit om te blijven eten. Pas als Hij bidt, het brood neemt en breekt, zien ze met wie ze al die tijd gesproken hebben. Het is Jezus die met hen meeliep, Jezus die bij hen aan tafel zit. Op het moment dat zij het zien, is Jezus weg. Maar dat hindert hen niet. Zij haasten zich terug naar Jeruzalem om daar het goede nieuws te gaan vertellen aan iedereen die het maar horen wil. 

Dit verhaal is te lezen in de Kijkbijbel van Kees de Kort. 

Vertel je verhaal

Bij één van de verschijningen na zijn dood geeft Jezus zijn leerlingen de opdracht om te blijven praten over Hem. ‘Ga heen en maak alle volken tot mijn leerlingen. En houd dit voor ogen: ik ben met jullie, alle dagen’, zei Hij. Als het verhaal over iemands leven steeds opnieuw verteld wordt, blijft diegene over wie verteld wordt deel van het heden, deel van de actuele werkelijkheid. Zijn of haar invloed op wie je bent, wat je denkt, welke beslissingen je neemt gaat door. En zo leeft Jezus, maar ook een geliefde, een ouder, door in ons midden.

Karel Eykman verwerkte dat gegeven in het gedicht Afscheid. 

Hier ben ik dan. Ik ben geen vreemd verschijnsel, ik ben het gewoon zelf. Je mag me aanraken, je kan me zien.
Hier ben ik dan. Ik wil nog eenmaal bij jullie zijn. Niet om verdrietig te rouwen, maar om jullie weer op gang te krijgen.
Hier ben ik dan. Het gaat niet meer om mij alleen, het komt nu ook op jullie aan. En dit is wat ik jullie mee wil geven:

Ga en vertel het over de bergen, door de heuvels en overzee. Ga als Gods zwervers over heel de wereld. Blijf niet hangen in je vaderland, maar laat je gaan over heel de wereld.

Staar je niet blind op de hemel, maar richt je op de aarde en al haar mensen in heel de wereld. Zeg wat ik deed en doe wat ik zei. Houd van de mensen die je op je pad vindt. Zij zijn net zoals jij. Houden van je naaste is als houden van God. Heb lief en je zal dat merken. 

Amen

Afscheid staat in Karel Eykman, Was ik een schaap dan wist ik het wel. De bijbel in verhalen en gedichten. 

God in de hemel, 

Fris mijn geheugen op.

Help mij herinneren hoe het ook al weer was; 

wat we zeiden tegen elkaar, 

hoe we samen liepen,

samen werkten, 

hoeveel we van elkaar hielden. 

Help me aan al het goede te denken

en dat opnieuw en opnieuw te doen, 

help me aan al wat moeilijk is te denken

en daarvan te leren. 

Help me verder te gaan, 

In het vertrouwen dat ik heel veel heb gekregen

wat me sterk en veerkrachtig maakt. 

Amen 

Hemelvaart en Pinksteren

Een cadeautje dat je niet kunt zien
Jezus heeft het al heel vaak gezegd: ‘Ik keer terug naar de Vader, maar jullie blijven niet alleen, jullie zullen de Geest ontvangen.’
Er is geen leerling van Jezus die zich daar iets bij voor kan stellen. Wat heb je aan zo’n Geest als Jezus er zelf niet meer is? Op de dag waarop Jezus dan ook voor het laatst verschijnt aan hen en plotseling voor hun ogen verdwijnt in een wolk, kunnen ze niet anders dan blijven staren naar de lege plek waar Hij even tevoren nog stond. De leerlingen staan zo verdwaasd te kijken dat er twee vreemde mannen in witte kleren aan te pas moeten komen om hen aan te sporen weer in beweging te komen. Verslagen lopen ze terug naar Jeruzalem.

Daar, in hun zaaltje, trekken ze zich terug en beginnen te bidden. Ze komen vaak samen in dat zaaltje. Soms om te bidden, soms om andere zaken te bespreken. Heel belangrijk vinden ze het bijvoorbeeld, dat Judas vervangen wordt. Ze willen heel graag weer met twaalf apostelen zijn. Om hen heen stroomt Jeruzalem ondertussen opnieuw vol met pelgrims. Er is een volgend Joods feest op komt, het Wekenfeest. En dat brengt pelgrims met zich mee, van over de hele wereld. Als het Wekenfeest aanbreekt zitten ze samen te bidden. Plotseling begint het te waaien en als ze elkaar verbaasd aankijken zien ze dat er vlammetjes verschijnen boven ieders hoofd. Kleine tongetjes van vuur. Wat is dat? Niemand weet het nog precies, maar ze voelen het wel kriebelen. Ze moeten op pad, de wereld vertellen over Jezus. Ze stappen naar buiten en zijn plotseling verbluffend welbespraakt. Iedereen lijkt hen te begrijpen en te verstaan. Mensen roepen dat ze bij Jezus willen horen. En een beetje verbluft beginnen ze mensen te dopen. Is dit nu het werk van die Geest, die Jezus beloofde?

Het verhaal over Hemelvaart en Pinksteren kan je lezen in de speelse jeugdbijbel Ongelooflijke Bijbelverhalen, graphic novel bijbel van Willeke Brouwer.

Heilige Geest,
Juist als we verdrietig zijn
juist als we fijne, mooie of lieve mensen kwijt raken
verliezen we onze fantasie.
Ons verdriet maakt ons somber
en we zien geen uitweg meer.
Kom dan in ons hart
en troost ons en verruim onze blik,
help ons zien waar de mogelijkheden liggen
en zet ons weer aan het werk voor elkaar
en voor onze wereld
dat vragen wij U in Jezus naam.
Amen 

Wies Sarot