Vertellen

Hier vind je nieuwe versjes en verhalen, en advies over kinderboeken
en bijbelverhalen bij het thema.

Praten over doodgaan met jonge kinderen

Met jonge kinderen praten over doodgaan is niet zo moeilijk als het lijkt.
Je moet wel met enkele dingen rekening houden, omdat jonge kinderen niet alleen een een andere beleving hebben van tijd, maar ook dingen vaak "letterlijk' nemen.



nooit meer..
Voor peuters en kleuters is iedere volwassene "oud" of die persoon nu 18, 38 of 78 is. Zij kunnen zich moeilijk voorstellen dat hun vader of moeder vroeger net zo klein geweest als zij nu zijn en toen bij hun vader en moeder, oma en opa, samen in één huis woonden. Ze hebben nog weinig besef van tijd: nog drie of vier nachtjes slapen en dan ...... lukt misschien nog net, maar daarna komt er "een heleboel".



verschillende belevingen
Als wij aan onze kinderen iets vertellen over dood of doodgaan, is dat voor ons veel meer beladen dan voor onze kinderen. Wij schrikken er bijvoorbeeld voor terug om een prentenboek over dat thema in de boekenkast te zetten, terwijl kinderen dat echt dood-gewoon zullen vinden. Kinderen onder de zes jaar kijken dus heel anders tegen de dood aan dan volwassenen. Volwassenen kunnen zich een voorstelling maken van "nooit meer" en wat het betekent om iemand voor altijd te moeten missen. Kinderen zijn vaak heel praktisch en gaan ook weer snel over 'tot de orde van de dag'. Om dit te illustreren een eigen ervaring:
Mijn zusje, Joke, overleed plotseling op 28-jarige leeftijd. Toen mijn zwager ons had verteld dat de grafsteen geplaatst was, ging ik naar de begraafplaats. Mijn dochtertje van bijna vier ging mee. Ik vertelde haar dat we naar de plaats gingen waar we Joke begraven hadden en dat we in haar tuintje narcissenbolletjes in de grond gingen stoppen, zodat er - als we in de lente weer zouden gaan - mooie bloemetjes op haar graf zouden bloeien.



"Mamma, toen jullie Joke gingen begraven, zag ze er toen net zo uit als Sneeuwwitje? Had ze ook zo"n mooie jurk aan? Ik slikte mijn tranen in en vertelde dat Joke"s kist van mooi hout was gemaakt en niet van glas en dat ze een mooie zijden shirt met een prachtige sjaal erbij aan had gehad en we haar haar prachtig hadden ingevlochten, zodat ze wel een beetje op een prinses leek.
Na een paar passen klonk: "Mamma, zijn Joke"s botjes en vel nu al aarde geworden?" (Een paar maanden daarvoor hadden we onze hamster in de tuin begraven en daarbij had ik verteld dat de hamster weer tot aarde zou worden en zou helpen alle planten in de tuin te laten groeien.) Na een diepe zucht heb ik gezegd dat ik dat niet precies wist, maar dat het voor een groot mens misschien wel langer zou duren dan voor een kleine hamster.
De voor mij onverwachte, onbevangen vragen van mijn dochter vielen mij nogal rauw op het dak en pasten al helemaal niet bij mijn verdrietige stemming, maar mijn vrolijke kind had daar helemaal geen besef of idee van. We hebben toen maar gezellig de bolletjes geplant, mijn dochter kletste honderduit, we hebben samen zachtjes een liedje voor Joke gezongen en een gebedje gebeden en toen ik terug liep dacht ik bij mezelf dat mijn dochter mij wel bij de les hield en het leven zo wel echt doorging.



Taalgebruik

Zorg dat kinderen nooit, maar dan ook nooit, doodgaan met slapen gaan verwarren. Als dit gebeurd worden ze echt heel bang om te gaan slapen. Helaas kent ons taalgebruik nog al wat uitdrukkingen die deze associatie wel hebben. Bijvoorbeeld :"Voorgoed je ogen sluiten", "Nooit meer wakker worden", "Het lijkt wel of hij slaapt", "Eeuwige rust", "Laatste rustplaats" enz. Ouders met kinderen zouden er beter aan doen dit soort uitdrukkingen niet te gebruiken.

Hoe moet het dan wel?



Als eerste tip het pas verschenen boek: 'Om nooit te vergeten” van Linda Klein & Nijnke Talsma. (isbn 978 90 33831 003 NUR 273) Dit prentenboek is vanuit een christelijke visie geschreven om opvoeders en kinderen te helpen over de dood te praten, zonder op alles een pasklaar antwoord te moeten hebben. De illustraties hier boven komen uit dit boek.



Als tweede het boekje Prinses op reis van Marjet de Jong en Els van Egeraat
Dit is een teer sprookje met pentekeningen. Een kleine prinses gaat op reis. 'Zo stond de wind nu eenmaal'. Ze verdeelt haar bezittingen onder de mensen van wie ze houdt. Het paleis wordt steeds leger. Een afscheid is nooit vrolijk. Toch straalt de prinses. Als ze weg is blijven haar vrienden achter met goede gaven en warme herinneringen. Echt weg is de prinses dus eigenlijk niet.
ISBN 978 90 8166 841 5 Verkrijgbaar bij mmcfdejong@gmail.com

Als derde het boekje Als iemand doodgaat... van Riet Fiddelaers-Jaspers. (isbn 9 789080 477339).



Dit is een heel informatief boekje, geschreven rond drie uitgangspunten nl.
- kinderen zo goed en eerlijk mogelijk informeren
- zoveel mogelijk betrekken bij alles
- afgestemd op kinderen
Er worden allerlei praktische vragen beantwoord over wat jij als kind wilt weten over doodgaan, begraven en cremeren.

Wil je dit boekje bestellen of nog meer weten rond dit onderwerp, ga dan naar de website van de Stichting In de Wolken: www.in-de-wolken.nl

Dood-gewoon

Op bovengenoemde site vind je ook alle titels van prentenboeken voor bij jullie in de boekenkast -geschikt voor kinderen- waar op een eenvoudige manier aandacht wordt besteed aan dood gaan, afscheid nemen, begraven worden, verdrietig zijn en verder leven. Koop er een! Dan heb je iets bij de hand, mocht er onverwachts iemand in jullie familie of buurt overlijden of als er naar aanleiding van het feest van Allerzielen of de dode hamster vragen over dood en doodgaan aan de orde komen. Ik noem er enkele:

Prentenboeken voor kinderen tot vijf jaar:
Max Velthuijs, Kikker en het vogeltje
ISBN 90 258 4745 4



Dick Bruna, Lieve Oma Pluis
ISBN 90 5647 171 6



Prentenboeken voor kinderen tot negen jaar:

Ulf Milsson & Eva Eriksson, De mooiste begrafenis van de wereld ISBN 9789056379186



Susan Varley, Derk Das blijft altijd bij ons
ISBN 90 6069 552 6



Bij het overlijden van een pasgeboren kindje
Een boek speciaal voor kinderen (van 2 tot 8 jaar) in een gezin waar een pasgeboren baby is overleden: Ellen Beukema & Erica Cotteleer, Dag, Manon, daaaag ISBN 9789026613425.



condoleren

Tegenwoordig is het vrij makkelijk om condoleance-kaarten te vinden. In bijna elke kaartenmolen kan je ze vinden. Maar als je je kinderen bij een condoleance wil betrekken sta je eigenlijk met lege handen. Een overlijden is vaak plotseling en je hebt geen tijd om nog op zoek te gaan naar iets geschiktst. Eigenlijk zou je bij je voorraad kaarten ook een condoleancekaart voor kinderen moeten hebben.



In de webwinkel van de abdij van Berne Heeswijk vond ik deze gedachteniskaart:
GedachteNIS, de kaart die je verdriet een plekje geeft.
De gedachteNIS is een drieluik condoleancekaart, speciaal ontwikkeld voor kinderen om hun gevoelens (letterlijk) een plekje te geven. Op deze unieke kaart kunnen kinderen naar hartenlust knutselen, tekenen, schrijven en kleuren.



De kaart is in twee formaten verkrijgbaar. Twee kleine kaarten (21 bij 16 cm) kosten samen 3,50 euro. Bestellen via www.berneboek.com als je als zoekterm "gedachtenis" opgeeft, kom je direct ter plaatste!

EK